sexta-feira, agosto 12, 2005
Airas Nunez
Bailemos nós ja todas tres, ai amigas,
so aquestas avelaneiras frolidas,
e quen for velida como nós, velidas,
se amigo amar,
so aquestas avelaneiras frolidas
verrá bailar.
Bailemos nós ja todas tres, ai irmanas,
so aqueste ramo d’estas avelanas,
e quen for louçana como nós, louçanas,
se amigo amar,
so aqueste ramo d’estas avelanas,
verra bailar.
Por Deus, ai amigas, mentr’al nom fazemos,
so aqueste ramo frolido bailemos,
e quen ben parecer como nós parecemos,
se amigo amar,
so aqueste ramo, sol que nós bailemos
verra bailar.
quarta-feira, agosto 03, 2005
Da G(h)ándara Irta
Sería o rei Demetrio, un descendente de Diodoto, o que levaría a falanxe macedonia ata as terras da India propiamente dita, chegando ata a capital imperial de Pataliputra. Conservamos unha moeda de prata na que aparece o conquistador coroado cunha cabeleira de Elefante, símbolo das súas conquistas.
Nos perto de douscentos anos que durou esta hexemonía asistimos, pois, a un fenómeno de sincretismo sen precedentes; os reis mesturaron as línguas e os símbolos, as prácticas relixiosas do helenismo coas búdicas.
Un exemplo desta mistura dánola o rei Menandro, descendente de Demetrio. As súas dracmas de prata presentan dobre inscripción: "o rei salvador Menandro" en grego (BASILEOS SOTHROS MENANDROY) e en Kharosthi (MAHARAJA TRATASA MENADRASA).
Este rei tería levado a cabo unha laboura de protección e espallamento do Budismo, ao que segundo as fontes locais, se tería convertido. O texto pali "Milinda Panha" rexistraría as súas conversas co monxe Nagasena.
Desta fusión sairá a arte coñecida como greco/búdica, ou "de gandhara". Así, aparécennos Atlas sostendo nos seus ombros un templo budista, Herakles escoltando a Gautama Sidharta ou Buda nun capitel corintio.
Moitas mostras quedan no tinteiro: a estatuaria (as representacións de Buda nacen nesta época), a arquitectura, a simboloxía nas moedas... todo apunta neste camiño de mestizaxe e mestura. Despois de todo, a simpatía co diferente non é patrimonio exclusivo da sensibilidade posmoderna.
sábado, julho 30, 2005
Angelus Novus
Walter Benjamin (IXª das 'Teses sobre a Historia')
[o alemán aínda segue sendo asignatura pendente para mín, polo que esta traducción ven do inglés. Aqueles benaventurados que dominedes a lingua tedesca xa poderedes acceder ao orixinal, e agradecereivos calquer correción do texto que me recomendedes]
terça-feira, julho 26, 2005
É... Outeiriño
de LETRAS VENCIDAS
Na resaca do Día da Patria, facemos catálogo e balance do Bo e do Malo: das decepcións -¿seguro que o camiño nunca se desanda, malia a voz do poeta?- e das Pequenas Alegrías que celebraba un cadro exquisito de Kandinsky ('Todo o cadro lémbrame as gotas caendo na auga, que teñen un sonido claro e variado'). A conversa de onte con Chus foi unha delas. Outra parte desas ledicias lenes que nos axudan a tirar do carro está composta polos poemas de Manuel Outeiriño Gallego, uns versos que exudan un purísimo Joie de vivre. Cumprindo co prometido, velaiquí teredes o poema homónimo do seu último libro, 'É', que saiu uns meses atrás deste noso ano 2005.
Dúas palabras verbo do autor. Quizaves a maioría de vós non teñades pasado polas aulas outeiriñescas da facultade de Xornalismo; eu colárame nalgunha cando a facultade destes aínda estaba na Praza de Mazarelos, veciña de Historia, coa sombra de Montero Ríos montando garda diante do edificio xesuítico. Nese entorno teatral resplandecía o famoso profesor, inconoclasta enfant terrible que mesturaba -para desconcerto dos rapaces- os teóricos da comunicación con ‘Roncho Ronchiño’ (Humpty Dumpty), cos filósofos franceses da Posmodernidade e con Mazzinger Z. O seu libro circulaba como un segredo a voces. Daquela pousamos as mans sobre o ‘Depósito de espantos’ que lle publicara Positivas. A intelixencia e o humor alla Shandy boureaban en cada páxina: ‘Como o porco vai á maseira por move-lo fuciño, / así quero eu beber auga de Mondariz’. Outra mostra: ‘Ser un deserto inmenso e sentir inocentes, / escasos / reptís, aves e múridos / os recordos. / Tamén outras especies no espacio ardente’.
Un tempo despois (no ‘días da revolución’ da L.O.U.), descubrir o seu segundo libro: ‘Letras Vencidas’: Caixa 365 A pantera negra, / como un bosque ardido. / Fumazo. / Os libros de Dante quedaran no canizo: / completamente escarallados. / A pantera negra, cheirenta, / a peor. Caixa 156 Escocia, MacPherson, Petróleo!...
Lembro tamén con especial emoción un recital que celebramos en Noia; os convidados, Helena de Carlos (presentaba o seu libro 1999) e Outeiriño. Adoptando o rol de ‘segundo presentador’, o Manuel leu unha traducción propia (creo que Wallace Stevens) e uns poemas de Helena.
Porén, sen máis reviravoltas, que diría Polonio, ‘É’, de Manuel Outeiriño:
VIN A CURUXA. Arrepiei.
Reparei logo. Era fermosa.
Saudoume.
Podo curar se chamo ás cousas
polo nome.
É.
Cruzo quizais o río de sempre
onde afogara ritual
parvo, pero nestora
o tempo me resta
sae a frote, salvado
na voz amable que non torce as palabras,
esa que fala aí, no momento:
é.
Nado nun intre novamente nado,
nun nadiña de nós.
terça-feira, julho 19, 2005
O Debuxo de Peacham
Henry Peacham é un coñecido debuxante da época, autor de obras como 'The art of Drawing with the Pen', 'Minerva Britanna' e 'The Complete Gentleman'. Debeu de estar na función que mencionamos, xa que nun manuscrito coa súa firma e con ese ano topamos unha transcripción de pasaxes do Titus e unha verdadeira xoia: a única ilustración contemporánea da escea shakesperiana.
Canto ás roupas, é doado comprobar que hai unha alternancia: os soldados (personaxes secundarios) aparecen en escea vestidos con roupas contemporáneas (podemos supoñer que os personaxes menores das obras rexiríanse por este criterio). Pola contra, coas figuras principais hai un esforzo maior por 'crear ambiente' (máis nesta obra 'romana', anque sexa totalmente ahistórica), con túnicas, sandalias e elementos similares de atrezzo.
Isto ven ao caso, alén de polo meu frikismo por William, por un simpático paralelismo actual. Unha das miñas aficións na literatura pop é Terry Pratchett e as súas novelas do MundoDisco. As portadas destas (podédelas atopar no enderezo www.lspace.org), obra exquisita de artistas como Paul Kidby ou Josh Kirby, obedecen unha lóxica similar. Deste xeito, unha das diversións (alén da lectura do libro) é a de contemplar a fermosa portada e tentar adiviñar o contexto e as esceas. Algúns personaxes son doadamente identificables. Os novos de cada novela, non...
Nada novo baixo o sol. Pero moi bonito, de tódolos xeitos.
sábado, julho 16, 2005
Espejo de Paciencia
terça-feira, julho 12, 2005
A Nave dos Tolos
O caso é que esta imaxe sempre me pareceu unha alegoría ideal do colectivo literario no que levo xa 7 anos de andaina. No verán de 1998 nacía en Noia unha asociación de rapaces novos co obxetivo de defender á cultura galega, promocionar aos escritores novos e dinamizar a (por aquelas datas) esmorecente vida cultural da comarca. O Colectivo non tardou en escoller un nome ('Sacou') e en sacar unha revista (daquela consistía nun DinA3 doblado pola metade), 'A Caramuxa', que despois iría medrando (4 ou 5 DinA3s; máis tarde, a editorial Toxosoutos pasou a facerse cargo da tiraxe e da maquetación). Uniuse máis xente ao grupo, e tamén chegaron os recitais (varios en Noia, Santiago, Boiro, Ourense, Vigo, Muros, Cacheiras, Allariz, Porto do Son...) e as Xornadas de Defensa da Cultura Galega, celebradas tódolos anos en Noia; por esas xornadas (e noutros actos) desfilaron varias figuras das nosas letras: Ferrín, Chus Pato, Álvarez Cáccamo, Casares, Anxo Angueira, Xavier Navaza, Chao Rego, Camilo Nogueira, Yolanda Castaño, Emma Couceiro (sí, tamén poesía dos 90), Ana Romaní e un longo etcétera. En colaboración con outras persoas tamén participamos no 'Concerto Expansivo' contra a Marea Negra, nun recital da Fundación Enclave homenaxeando a Avilés de Taramancos (figura da que tentamos ser promotores e para a cal solicitaramos o Día das Letras Galegas con varios actos e campañas), dúas exposicións de Arte Independente Galega, ... É que sete anos dan para moitas cousas.
Anque deteste os símiles orgánico-naturais (alla Spengler), o caso é que o Colectivo está vello. Varias foron as persoas que se foron; outras, arrastradas pola escuma dos días, só poden facer presencia de cando en vez nas reunións semanais que celebramos os venres pola noite. Fai moito tempo que os escasos que quedamos perdemos o pulo de organizar actos, alén de esporádicas presentacións de libros e recitais. A revista, por causas alleas a nós, leva case un ano atascada no prelo...
Sempre fomos, aliás, unha panda de nostálxicos. Mais nos días do Agora, no outono e crepúsculo de tantos anos de traballo, loita e amizade (e esta última estou seguro que perdurará, xunto coa creación individual, por mil primaveras máis), quixera resucitar dende esta bitácora os feitos, as lembranzas, as anécdotas dun periodo que remata e que, para todos nós, representou algo moi especial. En sucesivas entradas sairán á luz estampas e siluetas dunha outra bitácora -nós tamén navegar-, e das visicitudes dunha 'Nave de Tolos' que sorteou escollos e tormentas na súa feliz, lunática e surrealista singradura. Pois
É hora, capitán, collamos rumbo / de cara o tempo que ficou no olvido, / ese espello de brétemas que ás veces / se ilumina no fondo da memória / e fai brillar en lampos unha tarde / que nunca volverá. Pero está viva.
domingo, julho 10, 2005
Revista das Letras
Unha aperta.
sábado, julho 09, 2005
Poema de David Souto Alcalde
neve: ombros; unha cidade pasou sen se deter
A illa das mulleres loucas
Sobre a praia atoparon unha máscara.
¿Como baixar agora do castelo,
mortos pola dor? Inverno na aldea.
O camión impactou contra o cruceiro.
¡Unha confluencia de xeracións!
Viño nas estradas, bocois de leite
remontan o río cara á metrópole.
A estación do outono tenta embarcar.
Libera a natureza ás súas trabes.
A bacaloura pousouse no armario,
deixou ovos no peto do teu traxe.
Os salgueiros impóñense na fraga.
Puxeron escaleiras sobre as noites.
¡Curuxas! Escoita con atención,
no vento descodifícanse os astros.
No crematorio reúnense os meses.
Reinventar a estética do terrible,
velaquí a túa obsesión, afastarte
da brancura eterna dos calendarios.
¡¿Épica para a incerteza?!
Dafnis e Cloe son tan só un actante,
apodrecen coma unha flor. É tarde,
nas dornas non admiten máis viaxeiros,
cómpre disolverse no aire, transitar.
Sobre as cúpulas cae un mar de prata,
os tellados convértense en lugares
adecuados para a evasión. A gárgola
de cemento queixase polo seu ser.
O groso das mulleres axeónllanse;
un espello que representa o pasado.
Avergóñaste de ti mesmo. Home,
lixo, humidade, residuo, luz;
os vencedores destrozan a historia.
Nos cavorcos da alma canta un lagarto.
O xofre esténdese coas súas raíces,
chega ó mar para transformarse en alga,
transtorna o ritmo das respiracións.
¡A Emilia Pardo Bazán conxélaselle
o periodo nunha praza de Viena!
As formigas baixan moi lentamente
polos pasamáns do rústico pazo.
Os cans ladran coma se algo atacara
ás legumes que se cultivan na horta.
Nas rochas, o esqueleto da serea
é contemplado polos mariñeiros.
¡Que ledicia amarnos en inverno!
Non bebas o viño,
xa abonda por hoxe.
Naceron moitos nenos estes meses.
O millo antepúxose ós semáforos;
sobre os cemiterios viviu o ruido.
Destrúense as máquinas do peirao.
¿Atoparás os meus vellos pulmóns
entre estas latitudes?
quinta-feira, julho 07, 2005
Don Quixote Liberado
A imaxe liberada penso que me acae ben a min mesmo, agora que estou 'liberado' de exames (que non dalgúns traballiños que farei este fín de semana; do que saque nun virá outra entrada neste blog). Estando xa en vacacións, xa podo dar comezo (ou máis ben, continuación) ás lecturas que tiña atascadas ou en punto morto.
Terei que retomar, xa que logo, o Tristram Shandy, a excelente e subversiva novela de Sterne. Ía polo sexto libro cando tivera que deixalo aparcado. Igualmente, o 'Libro dos Mortos' exipcios leva semanas botando pó. Xa mo han de reclamar na biblioteca da Serra...
E os libros de entretemento: nas horas mortas nas que quería pasar o tempo pero non comezar unha lectura seria ou densa, adicábame a dous textos de distinto signo: Heródoto (os 9 libros de Historia; tamén vou polo 6º) e Terry Pratchett (autor das hilarantes novelas sobre o MundoDisco). Ámbolos dous lense con tremendo gusto. O tipo de libros que che enganchan pola lapela da chaqueta e non che soltan ata que os tes rematados, exaustos, enriba do sofá ou da cama. Sacas un cigarro e comentas as melloras xogadas.
Non deixa de ter un efecto desacougante, de todas maneiras, o feito de que ningún dos dous produce unha maior impresión de realidade que o outro. Quizaves porque o xeito de facer Historia do cidadán de Halicarnaso xa nos quedou moi atrás, sendo empregando na actualidade só nas pezas literarias. As cidades, os coregos, estrategas, e ministros persas e tiranos revoltados de Xonia parecen tan reais ao lector contemporáneo como as pestilentes calexas de Ankh-Morpork, os silencios inquedantes do Patricio ou as cómicas patochadas de Rincewind, aprendiz de Mago.
Lembro que fai moitos anos fora a victoria ateniense de Salamina contra o invasor (lida nos 'Persas' de Esquilo e non na voluminosa obra herodotea) a que me inspirara un artigo chispeante nos días do 'Glorioso Movimento Asambleario' da L.O.U. (xa me sae a vena rancia...). O Artigo perdeuse, e quizais para mellor (alomenos no que a calidade literaria se refire). Comparaba nel aos estudantes cos atenienses sitiados por Darío -víl sátrapa- e auguraba una Salamina que se esborranchou e esluiu totalmente...
Eala þeodnes þrym! Hu seo þrag gewat, genap under nihthelm, swa heo no wære
'...¡Como pasou aquel tempo baixo o xelmo negro da noite, como se nunca fose!'
domingo, julho 03, 2005
Hildegarda e o Carro de Tespis
Respice mundum, et amplectetur te magno honore*
*Parvo, Parvo, ¿de qué che serve o traballar? Volta ao Mundo, que él che abrazará con grandes honores.
sexta-feira, julho 01, 2005
Poema de Xavier Patiño Loira
Uns versos de Ferrín e unhas rosas equilibristas veñen ben como antepórtico da poesía de Xavier Patiño Loira, mozo tamén vigués, do que hoxe colamos un poema eiquí. E uns versos de Ferrín presidindo o banquete non só pola (mini)patria común dos implicados: paréceme sentir un bafo do mellor Ferrín (deste Ferrín do Tito Lucrecio Caro, ao meu entender un dos seus mellores poemas) apousentado nos poemas de Xavier. Vós diredes...
...de reuolutione scientium;
Nalgures namorei de Nosferatu.
Invádeme o desexo alienador
(De súpeto percibo noutro ritmo
Pousou a tartaruga sobre a neve
Escollo o vestuario para as nais
O tempo transformouse noutra cousa:
quarta-feira, junho 29, 2005
Os estertores da Besta... e os seus Lacaios
terça-feira, junho 28, 2005
A Estraña Victoria
quinta-feira, junho 23, 2005
Poema de Noel Blanco Mourelle
segunda-feira, junho 20, 2005
¿O Afundimento?
A película inspírase no libro do historiador alemán Joachim Fest "El hundimiento: Hitler y el final del Tercer Reich", libro extremadamente ameno que vos recomendo. Véxome un venres calquera (xa farán seis meses diso) camiño da facultade. De súpeto púxose a chover e, resgardado nun portal, non fun quen de resistirme á súa lectura adictiva: saqueino do peto e estiven ata que escampou percorrendo outros escenarios de chuvia: as colinas enlamadas de Seelow, as rúas destrozadas da capital do Reich por onde avanzaban os tanques e a infantería rusas, acabando coa Nova Cartago.
Todo isto ven ao caso a teor doutro afundimento que tivemos onte a oportunidade de comtemplar. Mais non foi, como desexaríamos, o do Fragasaurio e as súas hostes (aínda á espera de que o voto emigrante dictamine se conta ou non coa maioría absoluta), senón a do nacionalismo galego, cun retroceso histórico ata resultados do ano 91.
(como dicía Marx, a historia repítese primeiro como traxedia, e despois como farsa).
¿En cal das dúas estamos?
Vendo as caras impasibles (cemento armado) dos bloqueiros que se situaban onte detrás de Quintana, un imaxina as máscaras da Traxedia Grega. O sorriso sardónico do alaricano, en cambio, tira cara o music-hall, vodevil, opereta e teatro de variedades. O seu discurso tamén era cómico (e repetía a mesma frase catro ou cinco veces. Debía ter outro discurso preparado nos puños da camisa, mais como o Charlot de 'Tempos Modernos', saiulle escopetado na danza triunfal -ou macabra-).
Unha comparanza con Hitler é odiosa, mais resulta traxicómica a imaxe de Quin contemplando un panorama desolado e refuxiándose no Führerbunker de Allariz. Igual que os xerarcas nazis, dubido que os bloqueiros saiban facer autocrítica e analizar (e reformar) os problemas da realidade que se levan lastrando dende fai uns anos, e que marcan unha deriva descendente para o nacionalismo.
Doutra banda, e xa acostumados como estamos ás derrotas, botase en falta a presencia dun Beiras caro á inteligentsia soltándonos un discurso trufado de citas de Sartre. Alomenos facía que non sentísemos mellor (os bos e xenerosos, xa se sabe).
Veremos o que se fai dende a Xunta...
domingo, junho 19, 2005
Unha traducción de Pound
¿Porqué o Senescal Kay?
Na Mort d´Arthur, Kay acude a un torneo, esquecendo a súa espada (ou crébaselle noutras versións). Manda ao xoven Arturo na pescuda dunha, é entón cando éste arrica a famosa Excalibur da pedra en que estaba presa. Proclamado Rei, nomea a Kay o seu Senescal.
Este mote puxéronmo os meus compañeiros, os 'poetas comparatistas' da Facultade Compostelá. Despois de todo, son o máis vello, e divírtenme os discursos sentenciosos e facer valer a miña auctoritas. Doutra banda, como aficionado teatral, sempre me gustou que me vestisen con roupas alleas, ou sexa que me quedo co tituliño de marras.
Unha de cal e unha de area: a nosa corte comparatista quitoulle ferro ás asociacións máis negativas do personaxe, insertando outro elemento de espello/comparación/metáfora: Horkheimer, o máis vellote dos filósofos da Escola de Frankfurt.
Abrumádesme, caros...
A ver se me poño a teorizar, logo. A eclipse da Razón e O Estado Autoritario quédanme grandes de máis, pero farase o que se poda.
Hoxe agardemos que a dialéctica negativa nos saia ao dereito unha vez, e consigamos botar ao Fragasaurio.
Sexa a que sexa, plaxiaremos a Biblia, como sempre -Lamentacións de Xeremías ou poemas á liberación de Israel-.
sábado, junho 18, 2005
No Deserto de Lût
Conta também Al-Tufayl que este deserto é habitado por umha raça de cruéis e sanguinolentos nómadas de escura pele e sujos bucles que lhes penduram até a cintura. Alguns cavalgam sobre grandes tigres; vestem roupas de brilhantes e chamativas cores e bebem dum verde licor, misturado com o sangue das suas vítimas e servido em copas de cránios. Quando se ergue a fouce da media lua juntam-se em grandes grupos para organizar rituais apavorantes em honra do sol, da lua, e das estrelas, e de uns deuses repulsivos que é melhor nom nomear.
Som as “Velhas Rochas do Deserto” os mais conhecidos dos muitos djinns que açoutam estas terras. Espalhadas ao longo do Deserto topamos estas pedras em grande número: tenhem forma de grandes blocos e entesouram umha grande sabedoria que compartem com os mortais trás sacrifícios de sangue. Com eles recebem calorosamente os nómadas aos estrangeiros...
Destas pedras fala na sua Crónica o sábio Ibn Marwan al-Chiyiquî. Conta ele que quando o conquistador Iskander Bey ia caminho da Índia foi informado das pedras de Lût, e desviando o seu caminho, entrou no Deserto. E trás muito deambular, o Grande Rei topou escondido num profundo vale das montanhas um canhom inçado de centos destas rochas sábias; e no meio erguia-se regiamente umha pedra-fita de mais de 300 pés de altura. E trás o sacrifício dumha pessoa inteira, a pedra-fita respondeu às perguntas do Rei, a saber: se o seu Império seria duradoiro, e se algum outro viria detrás. E dixo-lhe a rocha que o seu Império nom perduraria mais que nas lendas, mas que no futuro sairia da Arábia um grande Profeta de Deus, e que este sim criaria um Império eterno que abrangesse até os confins do Mundo. Assim está escrito e assim se cumpriu, ¡¡Allah seja sempre louvado!!, para felicidade dos homens e de Deus”.
“Livro dos Djinns”; Zuhayr Ibn Malik (traduze: Conde d Paço Tristão)
Benvidos a Camelot
Dende o alto das torres do castelo, un rebumbio de trompetas anuncia a vosa chegada.